آﻧﺎن ﻛﻪ ﻏﻠﻂ میاﻧﺪﻳﺸﻨﺪ
از اﺑﺘﺪای ﺷﻜﻞﮔﻴﺮی ﻓﻠﺴﻔﻪ، یکی از ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﺷﺎﺧﻪﻫﺎی آن «ﻣﻨﻄﻖ» یا Logics ﻧﺎمﮔﺮﻓﺖ. اﻳﻦ ﺷﺎﺧﻪی ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻛﻪ اﻣﺮوزه «ﻣﻌﺮﻓﺖﺷﻨﺎسی» ﻳﺎ Epistemology ﻧﻴﺰ ﻧﺎﻣﻴﺪه میﺷﻮد، ﺑﻪدﻧﺒﺎل اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻼکی ﺑﻪدﺳﺖ دﻫﺪ ﻛﻪ «اﻧﺪﻳﺸﻪی ﺻﺤﻴﺢ» را از «اﻧﺪﻳﺸﻪی ﻧﺎﺻﺤﻴﺢ» اﻓﺘﺮاق دﻫﻴﻢ.
اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺑﻪﻃﻮر دائمی در ﺣﺎل ﻓﻜﺮﻛﺮدن ﻫﺴﺘﻨﺪ اﻣﺎ ﺑﺴﻴﺎر ﭘﻴﺶ میآﻳﺪ ﻛﻪ در ﺣﺎل «ﻏﻠﻂ ﻓﻜﺮﻛﺮدن» ﺑﺎﺷﻨﺪ! ﺳﺎلﻫﺎی ﺳﺎل، ﺗﺼﻮر ﻋﻤﻮمی ﺑﺮ اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺗﻌﺪاد دﻧﺪانﻫﺎی ﻣﺮدان، ﺑﻴﺶ از زﻧﺎن اﺳﺖ و حتی ﺑﺰرﮔﺎنی ﭼﻮن «ارﺳﻄﻮ» ﻧﻴﺰ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺑﺎور، ﮔﺮدن ﻧﻬﺎده ﺑﻮدﻧﺪ! ﻗﺮنﻫﺎ ﺑﺎور ﻋﻤﻮمی اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﺑﻪ دور زﻣﻴﻦ میﮔﺮدد و حتی داﻧﺸﻤﻨﺪانی ﭼﻮن «ﺑﻄﻠﻤﻴﻮس» ﻫﻢ اﻳﻦ ﺑﺎور را ﻛﺎﻣﻼً علمی میداﻧﺴﺘﻨﺪ اﻣا امروزه اﻳﻦ ﺑﺎورﻫﺎ ﺑﺮای ﻣﺎ مضحک ﺑﻪﻧﻈﺮ میرﺳﻨﺪ، ﻛﺪام دﺳﺘﻪ از ﺑﺎورﻫﺎی ﻣﺎ ﺑﺮای آﻳﻨﺪﮔﺎن، مضحک ﺟﻠﻮه ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻛﺮد؟!
در اﻳﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪی ﻛﻮﺗﺎه، ﺑﺮخی از اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎی ﻧﺎدرﺳﺖ را ﺑﺎ ﺷﻤﺎ درﻣﻴﺎن میﮔﺬارم :
اﻋﺘﻘﺎد ﺑﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪی ﻃﻼیی
ﺑﺮﺧﻲ از اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺑﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪی ﻃﻼیی ﺑﺎور دارﻧﺪ آﻧان ﺧﻴﺎل میﻛﻨﻨﺪ در ﻗﺮنﻫﺎ و دﻫﻪﻫﺎی ﭘﻴﺶ، ﻫﻤﻪﭼﻴﺰ ﺧﻮب و ﺧﻮش و ﻗﺸﻨﮓ ﺑﻮده و اﻓﻜﺎر ﺟﺪﻳﺪ، روﻳﻜﺮدﻫﺎی ﺗﺎزه، ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژی و «ﻣﺪرﻧﻴﺘﻪ» ﺑﺎﻋﺚ ﮔﺮﻓﺘﺎری و دﻏﺪﻏﻪ و ﻣﺸﻜﻼت اﻧﺴﺎن ﺷﺪه اﺳﺖ. اﻳﻦ اﻓﺮاد ﻫﺮ ﭼﻴﺰی ﻛﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻗُﺪﻣﺎ ﺑﺎﺷﺪ ﻳﺎ رﻳﺸﻪ در ﺳﻨﺖﻫﺎی ﻛﻬﻦ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ را میﺳﺘﺎﻳﻨﺪ و ﺑﻪ ﻫﺮ دﺳﺘﺎورد ﺗﺎزهی ﺑﺸﺮی، ﺑﻪ ﭼﺸﻢ دشمنی میﻧﮕﺮﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺣﺮﻳﻢ ﻣﻘﺪسﺷﺎن ﺣﻤﻠﻪ ﻛﺮده اﺳﺖ!
از ﻧﻈﺮ ﭼﻨﻴﻦ اﻓﺮادی، ﻫﺮ ﻧﻮع «داروی ﮔﻴﺎهی»، ﺑﻬﺘﺮ از «داروﻫﺎی ﺷﻴﻤﻴﺎیی» اﺳﺖ. آﻧﺎن « ﮔﻞﮔﺎوزﺑﺎن» و «ﺣﺠﺎﻣﺖ» را دوای ﻫﺮ دردی میداﻧﻨﺪ و ﻣﺸﻮرت ﺑﺎ یک «رﻳﺶﺳﻔﻴﺪ» را ﻫﻤﻮاره درﺳﺖﺗﺮ از ﻣﺸﺎوره ﺑﺎ یک ﻣﺘﺨﺼﺺ ﻣﺸﺎوره و رواندرﻣﺎنی میاﻧﮕﺎرﻧﺪ. ﭼﻨﻴﻦ ﻃﺮز ﻓﻜﺮی، زﻣﻴﻨﻪﺳﺎز اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮخی اﻓﺮاد روشﻫﺎی ﺧﻮد را ﺑﻪ دﻳﻦ ﻣﻨﺘﺴﺐ ﻛﻨﻨﺪ و ﭘﺸﺖ اﻋﺘﻘﺎدات ﻣﺬهبی ﻣﺮدم، ﺳﻨﮕﺮ ﮔﻴﺮﻧﺪ ﺗﺎ ﻣﺠﺒﻮر ﻧﺒﺎﺷﻨﺪ در ﺑﺮاﺑﺮ ﻧﺎﻛﺎرآﻣﺪیِ روشﻫﺎیﺷﺎن ﭘﺎﺳﺦﮔﻮ ﺑﺎﺷﻨﺪ.
اﻋﺘﻘﺎد ﺑﻪ ﻧﻮﮔﺮایی
در ﻣﻘﺎﺑﻞِ ﻛﺴﺎنی ﻛﻪ ﻫﺮ ﭼﻴﺰِ ﻛﻬﻦ را ﺗﻘﺪﻳﺲ میﻛﻨﻨﺪ، اﻓﺮاد دﻳﮕﺮی ﻗﺮاردارﻧﺪ ﻛﻪ از آن ﻃﺮف ﺑﺎم ﻓﺮو میاﻓﺘﻨﺪ! اﻳﻦ اﻓﺮاد ﻫﺮ ﭼﻴﺰ ﺟﺪﻳﺪ را ﻧﻤﺎد ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ و رﺷﺪ میداﻧﻨﺪ، آﻧﺎن ﻫﺮ ﺳﺒﻚ و ﺳﻴﺎقِ ﺟﺪﻳﺪی را ﻧﺸﺎﻧﻪی آرﻣﺎن ﺷﻬﺮ ﺑﺸﺮی میاﻧﮕﺎرﻧﺪ و ﺑﻪﻃﻮر دائمی در ﺟﺴﺖ و ﺟﻮی روشِ ﺟﺪﻳﺪ، آﻳﻴﻦ ﺟﺪﻳﺪ، ﻣﺬﻫﺐِ ﺟﺪﻳﺪ، ﻣﺪ ﻟﺒﺎس ﺟﺪﻳﺪ، سبک آراﻳﺶ ﺟﺪﻳﺪ و دﻛﻮراﺳﻴﻮن ﺗﺎزه ﻫﺴﺘﻨﺪ.
«ﺧﻼﻗﻴﺖ» «و نوطلبی» ﺟﺰو ﻣﻬﺎرتﻫﺎی زندگی ﻫﺴﺘﻨﺪ ولی اﻓﺮاط در آنﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﻪﺟﺰ اﻓﺰودن ﺑﺮ ﻫﺰﻳﻨﻪﻫﺎ و اﺗﻼف ﻣﻨﺎﺑﻊ، ﺛﻤﺮی ﻧﺪارد. ﮔﺮوﻫﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﺮای آﻧﺎنﻛﻪ ﻫﺮ ﭼﻴﺰِ ﻧﻮیی را میﭘﺮﺳﺘﻨﺪ، دﻛﺎن ﺑﺎز میﻛﻨﻨﺪ! ﺗﺒﻠﻴﻐﺎت ﭘﺮﻃﻤﻄﺮاق ﺷﺒﻜﻪﻫﺎی ﻣﺎﻫﻮارهای ﭘﺮ اﺳﺖ از ﻣﻌﺮفی روشﻫﺎی ﺗﺎزه، ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺟﺪﻳﺪ، درﻣﺎنﻫﺎی از راه رﺳﻴﺪه و داروﻫﺎی ﺗﺎزه از ﺗﻨﻮر درآﻣﺪه!
اﻋﺘﻘﺎد ﺑﻪ راه ﻳﮕﺎﻧﻪ
اﮔﺮ ﺑﻴﻤﺎری اﻓﺴﺮدگی ﻳﻚ ﻧﻔﺮ ﺑﺎ «ﺷﻨﺎﺧﺖ درﻣﺎنی» ﻣﺮﺗﻔﻊ ﺷﺪه اﺳﺖ، ﻣﻌﻨﺎﻳﺶ اﻳﻦ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻫﺮ روشی ﺑﻪﺟﺰ اﻳﻦ روش، ﺑﺮای درﻣﺎن اﻓﺴﺮدگی، ﻏﻠﻂ اﺳﺖ.
اﮔﺮ ﻓﺮدی ﻣﻮﻓﻖ ﺷﺪه ﺑﺎ ﻋﻀﻮﻳﺖ در ﺟﻠﺴﺎت ﮔﺮوهﻫﺎی ﺧﻮدﻳﺎری ﻣﺎﻧﻨﺪ «اﻧﺠﻤﻦ ﻣﻌﺘﺎدان ﮔﻤﻨﺎم» Narcotics Anonymous از اﻋﺘﻴﺎد رﻫﺎیی پیدا کند، ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻌﻨﺎ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﻓﺮدی ﺑﺪون ﻋﻀﻮﻳﺖ در اﻳﻦ ﮔﺮوهﻫﺎ نمیﺗﻮاﻧﺪ از اﻋﺘﻴﺎد ﺑﺮﻫﺪ.
ﺗﺼﻮر اﻳﻦﻛﻪ ﺗﻨﻬﺎ یک راه ﺑﺮای ﺣﻞ ﻣﺴﺄﻟﻪ وﺟﻮددارد و آن ﻫﻢ ﻫﻤﺎنی اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻦ ﺑﺎ آن، ﻣﺴﺄﻟﻪام را ﺣﻞ ﻛﺮدهام زﻣﻴﻨﻪﺳﺎز ﺗﻌﺼﺐ و ﺗﺤﺠﺮ اﺳﺖ. اﻓﺮادی ﻛﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﻃﺮز ﺗﻔﻜﺮی دارﻧﺪ، ﮔﺎﻫﻲ ﺑﺮای دﻓﺎع از آنﭼﻪ آن را «ﻳﮕﺎﻧﻪ راه ﺳﻌﺎدت و رﺳﺘﮕﺎری» میداﻧﻨﺪ، دﺳﺖ ﺑﻪ ﺧﺸﻮﻧﺖﻫﺎیی میزﻧﻨﺪ ﻛﻪ اﻧﮕﺸﺖ ﺑﺮ دﻫﺎن میﻣﺎﻧﻴﻢ ﻛﻪ «آﻳﺎ اﻳﻨﺎن رﺳﺘﮕﺎراﻧﻨﺪ؟»
«ﺑﺮﺗﺮاﻧﺪ راﺳﻞ»، رﻳﺎضیدان و ﻓﻴﻠﺴﻮف ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ میﮔﻮﻳﺪ: «ﻫﺮﮔﺎه ﺑﺮای دﻓﺎع از ﻋﻘﻴﺪهﺗﺎن دﺳﺖ ﺑﻪ ﺧﺸﻮﻧﺖ زدﻳﺪ، ﺑﺪاﻧﻴﺪ ﻋﻘﻴﺪهی ﺷﻤﺎ ﻓﺎﻗﺪ ﭘﺸﺘﻮاﻧﻪی اﺳﺘﺪﻻلیﺳﺖ ﻛﻪ اﮔﺮ ﭼﻨﻴﻦ نمیﺑﻮد، ﺑﺮای دﻓﺎع از آن، وادار ﺑﻪ اﺳﺘﻔﺎده از ﺧﺸﻮﻧﺖ نمیﺷﺪﻳﺪ.»
دکتر محمدرضا سرگلزایی _ روانپزشک
مطالب مرتبط
لینک کوتاه مطلب: https://drsargolzaei.com/?p=110
