بندبازی
شاید یکی از استعارههایی که بهخوبی زندگی عقلانی را به ذهن نزدیک میکند استعاره «بندبازی» است. به هر جنبه از زندگی انسان که نگاهکنیم همین کیفیت را در آن میبینیم.
مثلا این که چقدر برای تغییردادن جهان بجنگیم و چقدر تسلیم و پذیرای جهان باشیم. در سبک زندگی «نرینه روانی» (آنیموسی) جنگاوری و سلحشوری تجویز شده و در سبک زندگی «مادینه روانی» (آنیمایی) انعطاف و تسلیم و سکوت توصیه میشود. پیدا کردن نقطه «بهینه» بین این دو همان چیزی است که به آن «ابراز وجود» Assertiveness میگوییم: مرز باریک بین «خشونت» و «انفعال».
پیدا کردن این مرز باریک کار آسانی نیست.
یکی از دوستانم مدتی پیش راجع به سبک مبارزه «مهاتما گاندی» صحبت میکرد و من دیدم برداشت او از «مبارزه بدون خشونت» و «قانون آهیمسا» چقدر اشتباه است. درست است که گاندی از پیروان خود نخواست دست به اسلحه ببرند ولی اسلحه دیگری بهدست آنان داد که شاهرگ کمپانی هند شرقی (استعمار انگلیس) را قطعکرد: «بایکوت»! هندیها طبق الگوی گاندی قرارشد نه از انگلیسیها چیزی بخرند نه به آنها چیزی بفروشند، نه برای آنها کار کنند و نه با آنان صحبتکنند!
قرنها پیش از گاندی «شیخ خلیفه» پیشوای معنوی سربداران خراسان با حکم «خراج دادن به مغولان حرام است» کاری شبیه گاندی انجام داد. این شیوه مبارزه کار آسانی نیست که شبیه «نشستن و نظاره کردن» باشد. خود گاندی کت و شلواری که پارچه انگلیسی داشت را از تن درآورد و با پارچهای که خودش از پشم بز ریسیده بود تنپوشی ساخت که همه ما عکس او را با آن دیدهایم. شیر بز نوشیدن و پشم بز پوشیدن هیچ شباهتی به الگوی «عرفانزدگی» و «روشنفکرمآبی» نخبگان ما یا انفعال پرخاشگرانه (Passive Aggression) تودهٔ جامعهٔ ما در مقابل نهادهای قدرت نامشروع ندارد.
یکی از دانشجویانم نیز برداشت اشتباهی از «آداپتاسیون» یا «انطباق» داشت، از نظر او «جنگیدن» نمودی از ناتوانی در آداپتاسیون بود و پذیرش و انطباق چیزی بود شبیه «انفعال»! در حالی که آداپتاسیون دو وجه دارد: در «Accommodation» ما خود را تغییر میدهیم تا با شرایط محیط هماهنگ شویم و در «Assimilation» ما محیط را تغییر میدهیم تا با ارزشها و نیازهای ما هماهنگ شود.
دکتر محمدرضا سرگلزایی ـ روانپزشک
مطالب مرتبط
- نافرمانی مدنی
- کنشهای کوچک ایستادگی
- بایکوت تلویزیون لهستان
- انقلاب به روش گاندی
- مالکوم ایکس و مارتین لوترکینگ
- آداپتاسیون
- Photo From: laphamsquarterly.org
لینک کوتاه مطلب: https://drsargolzaei.com/?p=217