بن‌بست نوابغ
همیشه هوش باعث فهم درست نمی‌شود. گاهی تعصبات و پیش‌فرض‌های غلط باعث می‌شود هوش، ما را در جهت غلط پیش ببرد. هوش بالا مثل ماشین تندرو می‌ماند، یک امکان قدرتمند است ولی اگر این اتوموبیل تندرو در جاده‌ای غیراستاندارد و به مقصدی غلط در حرکت باشد، سرعت بالای خودرو فقط امکانی است برای هلاک سرنشینان آن!
«هگل» فیلسوف نابغه‌ای بود ولی تحت‌تاثیر فرهنگ نژادپرستی زمان خود اعتقاد داشت از میان همه ملت‌ها زمان عبور می‌کند، تنها از میان ملت آلمان تاریخ عبور می‌کند! بنابراین هگل ملت آلمان را چکیده‌ی عقلانیت ملل و دولت پروس (امپراطوری رایش) را تحقق عقل کل در ظرف زمانی می‌دید و به نوعی برای امپراطوری پروس جایگاهی الهی قائل بود!
«آلبر کامو» در نقد اندیشه‌های هگل می‌نویسد هگل اصرار دارد که تنها ارزش‌هایی اهمیت دارند که در دراز مدت توسط تاریخ توجیه شوند. همچنین با ادعای این‌که منافع هر دولت عالی‌ترین قانون آن است دولت را تمجید می‌کرد و این امر فی‌نفسه به‌شدت خطرناک است زیرا می‌تواند هرگونه استبداد دولتی را توجیه کند.
در تفکر هگلی، فاتح حقانیت دارد زیرا پیروزی‌اش تعادل تاریخی طبیعی را سبب شده است. (کتاب کامو (قدم اول)، نوشتۀ دیوید زین میرویتز، انتشارات پردیس دانش).
به باور هگل، تاریخ نوع بشر در حال پیشرفت است؛ تمدن‌ها یکی پس از دیگری با ترتیبی صعودی می‌آیند و تاریخ مانند خورشید از شرق به غرب حرکت کرده و در اروپا با اوج رسیده است. گویا در تفکر هگلی خورشید هرگز بر فراز آفریقا عبور نکرده و آفریقا غرق در جهل و بی‌تاریخ است. فرانتس فانون میراث هگلی را ریشۀ نژادپرستی سفیدپوستان اروپایی می‌داند و آن را نقد می‌کند. (کتاب فانون (قدم اول)، نوشتۀ دبورا ویریک، انتشارات شیرازه)
«فروید» انسان‌شناس بزرگی بود ولی تحت‌تاثیر تابوهای عصر ویکتوریایی به این نتیجه‌گیری غلط رسید که تمام روان‌نژندی‌ها ریشه در سرکوب غریزه جنسی و عقدۀ اودیپ دارند. فروید در تحلیل اغلب رویاها سکس سرکوب شده را می دید و هوش او باعث نشد که از چارچوب نظریه تنگ روانی-جنسی خارج گردد! فروید حتی در تبیین پدیده‌های فرهنگی همچون هنر، ادبیات و مذهب نیز از قالب کلیشه‌ای عقدۀ اودیپ استفاده می‌کند. (درسنامۀ مختصر روان‌پزشکی کاپلان و سادوک- ویراست 2015 – فصل فروید)
«جلال آل احمد» نویسنده‌ای خلاقی بود ولی دچار شدن او به تفکر عقلانیت‌ستیز هایدگری احمد فردید باعث شد که او ریشه مشکلات تاریخی و اجتماعی ایران را در «غرب‌زدگی» ببیند و نسخه «بازگشت به گذشته» را برای بیماری که خود در گذشته گیر کرده بود بنویسد!
در این زمینه می‌توانید کتاب «هویت‌اندیشان و میراث فکری احمد فردید» را بخوانید. این کتاب را «محمدمنصور هاشمی» نوشته و انتشارات کویر منتشر ساخته است. همچنین برای مطالعۀ نقدهای امیرپرویز پویان بر اندیشه‌های آل‌احمد پیشنهاد می‌کنم کتاب «بازگشت به ناکجاآباد» را مطالعه فرمایید. این کتاب هم به صورت پی.دی.اف و هم به‌صورت صوتی (با صدای باشو لشگری‌زاده) در کانال تلگرامی drsargolzaei موجود است. آگاهی با هوش متفاوت است.
.
دکتر محمدرضاسرگلزایی _ روانپزشک
.
مطالب مرتبط
- هگل، مارکس، روح تاریخ یا ماتریالیسم تاریخی؟
- اتوبان جلال!
- هوش، کافی نیست!
- فرانتز فانون
- بازگشت به ناکجاآباد
لینک کوتاه مطلب: https://drsargolzaei.com/?p=216
