دیستوپیای سرمایهداری
در تابستان 1989 مقالهای با عنوان «پایان تاریخ؟» در نشریه «نشنال اینترست» بهچاپ رسید. نویسنده آن «فرانسیس فوکویاما» بود. او اعلام کرد «لیبرالیسم»، «کمونیسم» را شکست داده و دوران جدیدی آغاز شدهاست که با محوریت «حقوق بشر»، نظام سیاسی «لیبرال دموکراسی» و نظام اقتصادی «کاپیتالیسم» تعریف میشود.
یکسال بعد، زمانی که کتاب «پایان تاریخ و آخرینانسان» از همین نویسنده بهچاپ رسید علامت سئوال از عنوان آن حذف شدهبود! «فوکویاما» (دکترای اقتصاد سیاسی و آمریکایی ژاپنیتبار) با اشارهبه نظریه «هگل»، در این کتاب کوشید تا آنچه را که پساز فروپاشی دیوار برلین رخ میداد بهمثابه فرارسیدن پایان تاریخ توصیف کند.
دیدگاه «فرانسیس فوکویاما» که مورد استفبال «نومحافظهکاران» قرارگرفت سخن از «پایان ایدئولوژی» میگفت، ایدئولوژیهایی که بهدنبال ساختن یک «آرمانشهر» و خلق یک «انسان نو» هستند.
دیدگاه فوکویاما این بود که همین جامعه موجود لیبرال دموکراسی (فرهنگ و تمدن سرمایهداری غربی) همان آرمانشهری است که در انتظار آن بودیم و این انسان، آخرین انسان است و هر حرکتی از این نقطه ما را نه بهسوی آرمانشهر (اتوپیا)، بلکه بهسوی جهنم زمینی (دیس توپیا) خواهد برد!
یکدهه پس از کتاب فوکویاما، «توماس پیکتی» اقتصاددان فرانسوی، کتاب «سرمایه در قرن بیستویکم» را نوشت. «پیکتی» با ارائه آماری از تبعیض و نابرابری در جهان نشانداد جهانی که «کاپیتالیسم» با شعار «لیبرال دموکراسی» خلق کردهاست همان «دیستوپیایی» است که ما را از آن ترساندهاند!
«پیکتی» که برخی او را «مارکس دوم» نامیدهاند؛ ثابت کردهاست: افزایش این شکاف طبقاتی موجودیت نهادهای دموکراتیک را بهشدت بهمخاطره میافکند و همانطور که سالهای سال مارکسیستها میگفتند: «لیبرال دموکراسی» یک پارادوکس است؛ یعنی در «لیبرالیسم سرمایهداری» امکان تحقق «دموکراسی» وجود ندارد.
از دیدگاه «توماس پیکتی» هرگاه نرخ سود سرمایه از رشد اقتصادی کشوری بالاتر برود نابرابری افزایش پیدا میکند و این افزایش نابرابری باعث افزایش بیثباتی، ناامنی، جنگ و تزلزل دموکراسی خواهدشد. «پیکتی» دو راهکار برای پیشگیری و درمان این خطر پیشنهاد میکند: اولی وضع «مالیات بر ثروت» و دومی وضع «مالیات بین المللی» برای جلوگیری از فرارهای مالیاتی شرکتهای عظیم چند ملیتی است.
به عقیده من، در کشور ما که نابرابری بهشدت در حال افزایش است توجه به هشدارهای «توماس پیکتی» ضروری است.
کتاب «سرمایه در قرن بیستویکم» با ترجمه «علی صباغی» و «محمدرضا فرهادیپور» توسط «نشر آمه» منتشر شدهاست. انتشارات «نقد فرهنگ» هم همینکتاب را با ترجمه «اصلان قودجانی» منتشر کردهاست.
دکتر محمد رضا سرگلزایی – روانپزشک
.
مطالب مرتبط
- فمینیسم شترمرغی
- آیا فمینیسم بدون سوسیالیسم ممکن است؟
- من امیدوارم
- شکاف طبقاتی: بمب ساعتی!
- آزادی و تاریخ
- گرامشی، هژمونی و فرودستان پرستشگر
.
Photo From: professornerdster.com
لینک کوتاه مطلب: https://drsargolzaei.com/?p=132