رمزگشایی نمادها در داستان پینوکیو

رمزگشایی نمادها در داستان پینوکیو

 داستان پینوکیو

داستان پینوکیو را همه‌تان شنیده‌اید. ژپتو (ژوپیتر) عروسکی چوبی می‌سازد شبیه عروسک‌های خیمه‌شب بازی ولی فراموش می‌کند نخ‌های آن را نصب کند و این عروسک به نوعی صاحب «اختیار» می‌شود.

(پینوکیو درلهجه توسکانی زبان ایتالیایی به مخروط کاج می‌گویند که شبیه درخت کاج است ولی از آن کوچک‌تر است، از آن جدا‌شده و در عین حال بذر درخت کاج دیگری را در درون خود دارد).

وقتی ژپتوی پیر می‌خوابد پری مهربان به سراغ پینوکیو می‌آید و به او جان می‌دهد.

شب، تاریکی و پری مهربان ماهیت مادینه‌روانی یا آنیمایی دارند و معنای کلمه آنیما نیز جان یا حیات است، این‌گونه است که وقتی ژپتوی پیر از خواب برمی‌خیزد، عروسک ناتمام خود را می‌بیند که از در و دیوار بالا می‌رود و کارگاه نجاری‌اش را به هم می‌ریزد.

ژپتو پسرکی سر‌به‌راه می‌خواهد بنابراین برای پینوکیو کیف و کتاب و کفش و کلاه مدرسه می‌خرد و او را روانه مدرسه می‌کند. اما در راه مدرسه روباه مکار و گربه نره در کمین کودکانند. (گربه نره، نماد غریزه است و روباه، نمادِ طمع است و این دو از دیدگاه روان‌شناسی تحلیلی، نماد سایه یا shadow هستند).

روباه و گربه بارها پینوکیو را فریب می‌دهند. یک بار با وسوسه سیرک، یک بار با وسوسه شهرِبازی، یک بار با طمع جنگلی که در آن پول ها را می‌کارند و درخت پول سبز می شود و پینوکیو در این مسیر بارها هرچه دارد می‌بازد و به صفر می‌رسد:

چه خوش آن قماربازی که بباخت هرچه بودش
بماند هیچش الا هوس قمارِدیگر

نقطه اوج داستان هنگامی است که پینوکیو با مدد فرشته مهربان از فریبِ روباه و گربه، رهایی پیدا می‌کند و به خانه برمی‌گردد، اما ژپتو (ژوپیتر/یهوه) را در خانه پیدا نمی‌کند، به ناچار برای یافتن گمشده‌اش به سفری دیگر رو می‌آورد: سفری دریایی (دریا هم نماد پوزیدون است که سایه زئوس یا ژوپیتر است و هم نماد ناخودآگاهی) و پینوکیو در این سفر “یونس وار” به شکم ماهی فرو می‌رود.

(ماهی نماد دیونیزوس است و در عین حال شکم ماهی نماد ظلماتی است که خضر، آب حیات در آن پیدا می‌کند‌ و سیری انفسی پس از سیر آفاقی را نشان می‌دهد) و این بار پینوکیو با پدر به خانه برمی‌گردد و از خلقت خود فراتر می‌رود و «انسان» می‌شود!

«کارلا کلودی» نویسنده ایتالیایی در داستان پینوکیو تمام مراحل سفر قهرمانی و آرکه تایپ‌های یونگی را به کار می‌گیرد تا در پس داستانی به ظاهر کودکانه و جذاب درس زندگی برونی و درونی را “سینه به سینه” انتقال دهد.

دکترمحمدرضاسرگلزایی ـ روانپزشک

مطالب مرتبط 

• سخنرانی راجع به مسیر تفرد از دیدگاه یونگ
• کارل گوستاو یونگ واژه ها و نگاره ها
• افسانهٔ پسیشه، فلسفهٔ افلاطونی و درمانگر یونگی
• شنگول و منگول

Photo From: hilaritybydefault.com