فرد یا جامعه

پرسش و پاسخ: فرد یا جامعه

پرسش:

درباره مقاله آرمانشهر و ویرانشهر

با سلام و عرض ادب خدمت آقای دکتر سرگلزایی، واقعا سپاسگزارم که مطالب شما آنقدر تفکر برانگیزه! سؤالاتم رو خلاصه می‌پرسم:

1- آیا روان‌شناسی لیبرال همین روان‌شناسی رایج هست که از طرفی حرف از داشتن افکار مثبت و در‌لحظه زندگی‌کن و خوشحال باش و از زندگی لذت ببر می‌دهد و از طرفی همه مشکلات را به خود فرد و کمبود تلاش و توکل وخودباوری و… نسبت می‌دهد؟ آیا چنین چیزی سطحی‌نگری نیست وقتی آنقدر جامعه بر روی ما تأثیر‌گذاشته و می‌گذارد؟ از طرفی آیا ایجاد آرمانشهر در دنیای بیرون اصلأ ممکن هست در حالیکه اغلب افراد بشر هنوز چنین شایستگی رو ندارند؟

2- چرا آموزش‌های عرفا (البته تا جایی که من میدونم) بر محور خود شخص و شکوفایی معنوی درونی هست نه تغییرات اجتماعی و ایجاد یک آرمان شهر در جامعه؟ آیا این موضوع ارتباطی به عصری که عرفا در اون زندگی می‌کردند ندارد؟ در دنیای مدرن که انقدر مسائل جهانی و حتی بحرانی شده آیا مسئولیت اجتماعی بشر سنگین‌تر شده است؟

3- آیا بهتر نیست که انسان در دنیای درون خودش یک یوتوپیا ایجاد‌کند و برای ارتقای سطح آگاهی افراد جامعه نیز در حد توان و بدون فدا کردن زندگی خودش تلاش کند؟

سپاس فراوان از پاسخ‌های ارزشمند شما…

پاسخ دکترسرگلزایی:

سلام و احترام و سپاس از این که نوشته هایم را می‌خوانید؛

اوّل – بله، همان طور که می‌فرمایید «شبه‌روان‌شناسی رایج» فارغ از علل زیست‌شناختی و جامعه‌شناختی، به توصیه‌های شعارگونه می پردازد. زیگموندفروید و ژاک‌لکان به‌فراوانی راجع به جبرهای اودیپال سخن‌گفته اند، کارن‌هورنای و اریک‌فروم از جبرهای فرهنگی و سیاسی سخن‌گفتند، کارل‌یونگ از جبر تاریخی گفت، فیلیپ‌زیمباردو، استنلی‌میلگرام و سولومون‌اَش از جبر اجتماعی سخن‌گفتند و در نهایت روان‌شناسی زیستی تکاملی هر روز جبر‌های ژنتیک جدیدی را کشف می‌کند ولی «بیزینس شبه روان‌شناسی» همهٔ این عوامل را نادیده می گیرد و شعار «بخواه، می توانی» سر می دهد‌.

دوّم – در مقالهٔ عرفان‌زدگی درفرهنگ ایرانی به جایگاه عرفان و نیز به «آماس عرفان» یا عرفان زدگی اشاره کرده ام. قرائت عرفانی از زندگی در حلّ و فصل «بحران وجودی» مفید و مؤثر است ولی قرار‌دادن این نگاه به‌عنوان شاه کلید حلّ همهٔ مسائل بشری مضر و خطرناک است. در مقالهٔ بازار اجناس تقلبی داغ است به تفاوت عرفان مفید و عرفان مضر پرداخته‌ام.

سوّم – حرکت به سمت آرمان‌های بشری (یا همان یوتوپیا) یک حرکت همزمان درونی-بیرونی است.

نمی‌توان در درون اتوپیا را محقّق‌کرد و سپس به جامعه‌ پرداخت، در مقالهٔ نقصهای فردی ومسئولیت اجتماعی به این موضوع پرداخته ام. این مقاله در بخش آرشیو سایت drsargolzaei.com موجود است.

تندرست و شادکام باشید.

Photo From: psychologyexams.com