مرده کشان جوزان

 

 

نام کتاب: مرده‌کشان جوزان

نویسنده: ابوالقاسم پاینده

ناشر: انتشارات جاویدان- چاپ دوّم ۱۳۵۵

(چاپ اوّل با نام «در سینمای زندگی» بیست سال پیش از آن منتشر شده است.)

 

 

کتاب «مُرده‌کشان جوزان» حدود شصت سال پیش توسط مرحوم ابوالقاسم پاینده نوشته شد و از چهل سال پیش به این سو دیگر تجدید چاپ نشده است. از آنجا که این کتاب نایاب است و تجدید چاپ نیز نمی‌شود نسخهٔ پی.دی.اف کتاب در کانال تلگرام قرار گرفت.

 

ابوالقاسم پاینده در ۱۲۹۲ شمسی در نجف آباد اصفهان به دنیا آمد. تحصیلات حوزوی را در اصفهان گذراند ولی به روزنامه‌نگاری روی آورد و از سال ۱۳۰۸ در روزنامه‌های عرفان، شفق سرخ و ایران و مجلّات تعلیم و تربیت و صبا به نویسندگی پرداخت.

 

کتاب مُرده‌کشان جوزان مجموعه داستان‌های ابوالقاسم پاینده است که در سبک طنز نگاشته شده و نمونه‌ای است از طنز عمیق، مسؤولانه، مؤدبانه و هدفمند (پیش از این در مقالهٔ  طنازی دردمندانه به این شیوه از طنز پرداخته‌ام).

 

در این داستان‌ها ابوالقاسم پاینده معضلات عمیق فرهنگی اجتماعی ایرانیان را موشکافی می‌کند.

 

اوّلین داستان این مجموعه که عنوان کتاب را بر خود دارد دربارهٔ روستایی است که در فصل رسیدن میوه‌ها دچار سرقت میوه از باغ‌ها می‌شود. باغداران به جای اندیشیدن به در دسترس‌ترین و منطقی‌ترین دلیل برای این پدیده، ماجرا را به جنّیان نسبت می‌دهند و دست به دامان ملّا و رمّال و جن گیر می‌شوند.

 

در داستان «مأموران دفع ملخ» (که پیش از این در یادداشت بدترین انتخاب هم به آن اشاره کرده‌ام) روستایی دچار حملهٔ ملخ می‌شود ولی مأموران دولت که به بهانهٔ دفع ملخ به آن روستا گسیل می‌شوند به‌مراتب بیشتر از مهاجمان به روستاییان صدمه می‌زنند.

 

پاینده در داستان «حاکم بلخ» به تعامل حاکم و رعیّت در بازتولید جهالت می‌پردازد و در داستان «کمیتهٔ مخفی»  بازی سیاسی فردی قدرت‌طلب به نام مذهب را هوشمندانه روایت می‌کند. هریک از قصه‌های شیرین این کتاب وجهی از بیماری‌های فرهنگی ما را تصویر می کند.

 

گرچه از نوشتن این کتاب نزدیک به شصت سال می‌گذرد بسیاری از امراض فرهنگی مورد اشاره ابوالقاسم پاینده هنوز هم در میان ایرانیان زنده اند! ابوالقاسم پاینده در سال ۱۳۶۳ درگذشته است

 

دکتر محمدرضا سرگلزایی – روان‌پزشک

 

مطالب مرتبط