نام کتاب: مغالطات (هنر فریب و اعمال نفوذ ذهنی)
نویسندگان: دکتر ریچارد پاول – دکتر لیندا الدر
مترجم: دکتر اکبر سلطانی – مریم آقازاده
ناشر: شهرتاش
شاید برایتان عجیب باشد اگر بدانید که ذهن ما بهشدت مستعد فریفتن و فریبخوردن است. به باور دکتر «ریچارد پاول»، ذهن بشر نه نقشه راهنمایی طبیعی و ذاتی برای دستیابی به حقیقت دارد و نه بهطور ذاتی، به حقیقتگویی و حقیقتپرستی علاقهمند است.
از طرفی دیگر فردی در دنیا وجود ندارد که با ذهنی مجهز به ابزار نقد و پرسشگری متولد شده باشد، نقدگریزی، تعصبورزی و جزماندیشی در سپرده ژنی گونه انسان وجود دارد و گرایش به پرستش اسطورههای نقدناپذیر به نوعی میراث ذهن باستانی انسان به شمار میرود.
از این رو چنین شیوه اندیشیدن که شبیه به شیوه فکری همه انسانها در مراحل رشد اولیه است، خاک حاصلخیزی را برای رویش و و رشد ابر انسانها و اسطورهها و در مقابل آنها بتپرستان و اسطورهپرستان فراهم میکند. بنابراین تعجبی ندارد روایتهایی از سرگذشت طبقه فقیر و قربانی که همواره مورد سواستفاده و تجاوز اغنیا و دیکتاتورها قرار میگیرند، کتاب تاریخ را پر کند و منطق رسانهها چیزی جز منطق جعلی و آمیخته به سفسطه قدرتطلبان و ثروتاندوزان نباشد.
دکتر ریچارد پاول و دکتر لیندا الدر در کتاب «مغالطات» با معرفی انواع حیلههای ذهنی و تلههای تفکر در تلاش هستند تا جایی که امکان دارد از اعمال نفوذ «تفکر خودخواهانه» بر تفکر «سادهلوحانه» پیشگیری کنند.
کتاب مغالطات، علاوه بر این که 44 مغالطه را برای پیروزی در مشاجرات ارائه میدهد، چگونگی خود فریبی ذهن را نیز تشریح میکند و در حقیقت نویسندگان این کتاب سیستم ذهنی خود فریبی را در مغلطهگرها و اعمال نفوذ کنندهها بهتصویر میکشند.
آن ها معتقدند: باید بپذیریم اکثر جوامع در جهان، ماهیتی غیر انتقادی دارند و تنازع همیشگی بر سر قدرت و ثروت، استفاده از ابزاری برای شکلدهی باورهای عمومی با استدلالهای جعلی و عوام فریبانه را فراهم میکند.
بسیاری از اعمال نفوذ کنندهها و ابر قدرتها در این فرآیندها خود را فریب میدهند، در غیر این صورت قادر به تحمل خود نخواهند بود. بنابراین در جهانی که خود فریبی و فریفتن دیگران ماهیتی غیر ارادی و ذاتی دارد، آموزش تفکر انتقادی و تشخیص مغلطهها و تلههای ذهنی از همان سنین اولیه کودکی، نیاز اساسی محسوب شده و جامعه را از خود محوری به سوی دیگری محوری سوق میدهد.
ریچارد پاول و لیندا الدر، مغالطه ها را تدابیر کسب نفوذ و ثروت در میان افراد برتری طلب دانسته و معتقدند رسانهها همواره از این تدابیر تغذیه میشوند و در جهانی که ما همواره در معرض حمله ویروسهای رسانهای قرار داریم، آشنایی با مغالطه هایی همچون «تعمیم»، «تملق»، «پهلوان پنبه»، «مصادره به مطلوب»، «حمله شخصی»، «توسل به عواطف، ترس، قدرت و دانش» و دهها مغلطه دیگر از معدود روش های واکسینه شدن در برابر مبتلا شدن جامعه به بیماریهای فرهنگی انسانها است.
بخشی از کتاب «مغالطات» نیز به تشریح سخنرانی های صاحبان قدرت و رسانه پرداخته است. نویسندگان پس از معرفی مغالطه های رایج و پر کاربرد، از مخاطبان میخواهند تا تمرینی بر آنچه آموختهاند، انجام دهند و مغالطههای مطرح شده در سخنرانیها را از حقیقت تفکیک کنند.
در پایان مولفان کتاب به ما هشدار میدهند تا پیدا کردن مغالطهها را فقط در دیگران محدود نکنیم، و تلههای ذهنی خود را نیز بیابیم. آن ها بر این باورند، استفاده از ابزار حیله برای فریفتن ذهن فقط مخصوص دشمنان و رقیبان یا قدرتطلبان نیست ما همواره مستعد خود فریبی و مغلطه کردن هستیم و تنها با خودکاوی مداوم ذهن است که میتوان تا حدودی آلایندههای تفکر را از ذهن زدود.
خواندن این کتاب به تمام افرادی که میخواهند آدم خودشان باشند و به اهداف شخصیشان دست پیدا کرده و از پس نقابها و ظواهر، سرنوشت خود و جامعه شان را تغییر دهند، توصیه میشود.
مریم بهریان_دانشجوی دکتری روانشناسی
لینک کوتاه مطلب: https://drsargolzaei.com/?p=604