گورستان ظهیرالدوله گورستان کوچکی است بین امام زاده قاسم و تجریش در شمال تهران که علاوه بر فروغ فرخزاد و علی‌خان ظهیرالدوله چندتن از هنرمندان، شاعران و چهره‌های سرشناس ایران در آن مدفونند. بعضی از این مشاهیر عبارتند از: ایرج میرزا، درویش خان، ابوالحسن صبا، قمرالملوک وزیری؛ روح الله خالقی و رهی معیری. آخرین تدفین در آرامگاه ظهیرالدوله در سال ۱۳۵۹ انجام شده‌است.
علی خان ظهیرالدوله وزیر تشریفات و داماد ناصرالدین شاه بود که در ۱۳۰۳ هجری قمری از پیروان صفی‌علی‌شاه شد و انجمن اخوت را تأسیس کرد.
با شروع جنبش مشروطه به آزادی‌خواهان پیوست و در رویداد توپ بستن مجلس خانه‌اش ویران شد.
وقتی که علی خان ظهیرالدوله در روز سه شنبه بیست و چهارم ذیقعده سال ۱۳۰۳ خورشیدی در اثر سکته قلبی در باغ خود در جعفرآباد شمیران در گذشت، در جوار باغ خود در قبرستان عمومی که بین تجریش و امام زاده قاسم واقع بود، دفن گردید. در این محل گورستان کهنه‌ای قرار داشت و بعدها خانقاه ظهیرالدوله نیز به همین محل منتقل شده بود. پس از دفن ظهیرالدوله، مریدانش، این گورستان قدیمی و خانقاه را «آرامگاه ظهیرالدوله» خواندند.
از آن جا که ظهیرالدوله مورد قبول اکثر طبقات اجتماعی بود، بسیاری از هنرمندان، سیاستمداران و دانشمندان وصیت کردند که در این آرامگاه دفن شوند.
علی‌رغم این که این گورستان به عنوان یک میراث فرهنگی ثبت شده‌است ولی میراث فرهنگی نظارتی برای حفظ و نگهداری آن انجام نمی‌دهد. همسر درویش رضا (آخرین متولی خانقاه)، پیرزنی است که از سال ۱۳۶۶ خود را متولی این گورستان می‌داند.
به علاوه ارگان‌هایی نظامی همانند پایگاه بسیج امامزاده صالح نیز مدعی مدیریت بر این گورستان هستند.
آرامگاه ظهیرالدوله به صورت ناگهانی از زمستان ۱۳۹۰ تا شهریور ۱۳۹۱ تعطیل و اجازهٔ بازدید به مردم داده نشد و برای این کار هیچ دلیلی عنوان نگردید. از شهریور ۱۳۹۱ تا به امروز نیز فقط روزهای پنجشنبه پذیرای علاقمندان است و «طرح تفکیک جنسیّتی» در این آرامگاه نیز رسوخ کرده و بانوان از ساعت ۱۰ صبح الی ۱۲ ظهر و آقایان از ساعت یک الی چهار بعد از ظهر می‌توانند از آن بازدید کنند!
دکتر محمدرضا سرگلزایی_روانپزشک
مطالب مرتبط
لینک کوتاه مطلب: https://drsargolzaei.com/?p=549
