!همهچیز از فیثاغورث شروع شد
نمیدانم برای شما این سوال پیش آمده که چرا پیشینیان ما، سال را به چهار فصلِ سه ماهه تقسیم کردند یا نه؟ بسیاری از مناطق زمین که روی خط استوا هستند تکفصلی هستند. مناطق حاره هم معمولا دو فصلی هستند: فصل کمباران و فصل پرباران. مناطق معتدل بیشاز آنکه چهار فصل داشته باشند، شش فصل دارند: هوای فروردین و اردیبهشت شبیههم هستند و هوای خرداد و تیر شبیههم و همینطور تا آخر؛ بنابراین تقسیم سال بر مبنای چهار فصل سه ماهه یک حکم ازلی و غیرقابل تغییر نیست پس میتوان راجع به پیشینه این تقسیمبندی تحقیق کرد.
نتیجه تحقیق من این است: همهچیز از فیثاغورث شروع شد!
فیثاغورث از اولین ریاضیدانان و فیلسوفان جهان بود. او جزو اولین کسانی بود که میخواستند توضیحی منطقی از جهان ارائه کنند. وی برای اولین بار کلمات ریاضیدان، فیلسوف و تناسخ را اختراع کرد. «برتراند راسل» (ریاضیدان و فیلسوف نابغه بریتانیایی) فیثاغورث را بزرگترین متفکری میداند که تاکنون بهدنیا آمده است! فیثاغورث اولین مکتبی را بنا نهاد که دارای «اعداد مقدس» بودند. او حدود ۵۶۵ سال پیش از میلاد در جزیره یونانی ساموس در دریای اژه شرقی متولد شد. همه ما در مدرسه با «قضیه فیثاغورث» آشنا شدهایم: «در یک مثلث قائمالزاویه، مربع وتر برابر است با جمع مربع دو ضلع دیگر» ولی این تنها کشف بزرگ فیثاغورث نبود. فیثاغورث بررسیهای علمی دور و درازی در حوزه موسیقی انجام داد. او کشف کرد که هارمونی موسیقی در زخمه زدن به سیمها (ستون هوا مانند فلوت) با نسبتهای خاصی ارتباط دارد. در حقیقت دلنشینترین هارمونیها با ضریبهای خاصی ارتباط دارند. اکتاو یا هشته با نسبت ۲ به ۱ مطابق است، فاصله پنج با نسبت ۳ به ۲ مطابقت دارد و فاصله چهار با ضریب ۴ به ۳؛ بنابراین الفبای موسیقی را فیثاغورث کشف کرد. کشفیات فیثاغورث در ریاضیات باعث شد که او بهاین نتیجه برسد که اساس جهان بر نسبتهای عددی استوار است و برای فهم جهان باید این نسبتهای عددی را کشف کنیم. چنین شد که اعداد برای فیثاغورث جنبهای از قداست و الوهیت پیدا کردند.
فیثاغورث اعتقاد داشت که اولین عدد واقعی یک نیست بلکه عدد سه است؛ زیرا سه اولین عددی است که با آن میتوان یک شکل هندسی (مثلث) ساخت و دیگر این که سه اولین عددی است که حاصلضرب آن در خودش بیش از حاصلجمع آن با خودش است. فیثاغورث برای اعداد جنسیت قائل بود، از نظر او اعداد فرد مذکر و اعداد زوج مونث بودند! بنابراین سه، اولین عدد مذکر و چهار، اولین عدد مونث بهشمار آمدند! اینچنین بود که سه و چهار اساس طبقهبندیهای مهم مثل تقسیمبندی سال به چهار فصل سه ماهه شدند. بله همهچیز از فیثاغورث شروع شد! کار فیثاغورث با اعداد سه و چهار اینجا پایان نیافت، او جمع اولین عدد زوج و اولین عدد فرد را حاصل اولین لقاح اعداد میدانست، از اینجا بود که هفت، عدد اصلی خلقت و مقدسترین عدد بهشمار آمد!
اغلب ادیان، بدون این که تئوریسینهای آنها آگاه باشند، تحت تاثیر این اعداد قرار گرفتند و عدد هفت روز به روز جنبه قدسی بیشتری پیدا کرد؛ مثلا در قرآن هیچ عددی بهاندازه عدد هفت تکرار نشده است. عدد هفت و مشتقات آن ۲۹ بار در قرآن آمدهاند در حالیکه اعداد دو طرف آن (عدد شش و عدد هشت) فقط ۷-۸ بار با تمام مشتقاتشان تکرار شدهاند! ضمن اینکه تعداد کل واژههای قرآن نیز هفتاد و هفت هزار و هفتصد و یک کلمه است! ازاین گذشته حاصلضرب سه و چهار، یعنی دوازده، هم عددی قدسی بهشمار آمد! ازاین رو است که در دین زرتشت تعداد «امشاسپندان» ۱۲ نفر است و در آیین میترا (مهر) تعداد «مهربانان» ۱۲ نفر است و در دین مسیح تعداد «حواریون» ۱۲ نفر است و در مذهب شیعه هم تعداد امامان ۱۲ نفر است!
زمانی که «کارل گوستاو یونگ»، روانپزشک سوئیسی گفت: «رسالت زمان ما حرکت از عدد سه به عدد چهار است» نیز از «گفتمان فیثاغورثی» استفاده کرد. منظور یونگ این بود که در زمانه ما «نرینهروانی» به افراط رسیده و نمود آن افراط در جاه طلبی، مالکیت طلبی، قدرتطلبی و حرص مال و جاه است و راهحل برونرفت از این بنبست، حرکت بهسوی «مادینهروانی» یعنی قناعت، صبر، سکوت و احترام به طبیعت است.
این دیدگاه یونگ، شاید بستر پیدایش آثار برجسته ادبی و هنری شد که به بشر عصر صنعت توصیه میکنند از نرینهروانی (آنیموس) خود بکاهد، بر مادینهروانی (آنیما) خود بیفزاید. در این زمینه میتوان به رمانهای «بریدا»، «شیطان و دوشیزه پریم»، «زهیر» و «ساحره پورتوبلو» از پائولو کوئیلو (ترجمه آرش حجازی – نشر کاروان) و به فیلمهای سینمایی «contact»،« آواتار» و «راز داوینچی» اشاره کنم.
خلاصه کلام اینکه نظریهپردازان نابغهای مثل فیثاغورث بیش از آن که بدانیم در زندگی ما حضور دارند. ما نه تنها با کشفیات بزرگ فیثاغورث زندگی میکنیم بلکه با اشتباهات و خرافههایی هم که او بدانها باور داشت زندگی میکنیم!
برای مطالعه بیشتر درباره فیثاغورث، کتاب «آشنایی با فیثاغورث» نوشته «پل استراتون»، ترجمه «جواد ثابت نژاد» از انتشارات «موسسه نشر و تحقیقات ذکر» را پیشنهاد میکنم. فیلم سینمایی «عدد پی» از «دارن آرنوفسکی» و سریال« touch » هم بر مبنای نظرات فیثاغورث ساخته شدهاند.
دکتر محمدرضا سرگلزایی-روانپزشک
مطالب مرتبط
Photo From: numberblocks.fandom.com
لینک کوتاه مطلب: https://drsargolzaei.com/?p=125