مومیایی‌کردن، تلخی بی‌پایان!
اصطلاح مومیایی‌سازی در روان‌کاوی به فرایندی در جریان یک سوگواری اطلاق می‌شود که فرد سوگ دیده با ترتیباتی نمادین سعی می‌کند مرگ عزیز از دست‌رفته‌اش را «انکار» کند. مثلا کمد لباس او را دست‌نخورده باقی می‌گذارد، لباس هایش را می‌شوید و اتو می‌کند، غذای مورد علاقه او را می‌پزد و از به کار بردن واژه «مرده است» امتناع می‌کند.
سال‌ها پیش مراجعی داشتم که از این‌که جمله «پدرم فوت کرده است» را به‌زبان بیاورد اجتناب می‌کرد و چند جلسه طول کشید تا توانستم او را توانمند کنم که این جمله را ادا کند!
گاهی اوقات این مومیایی‌سازی شکل بیمارگونه‌ای به‌خود می‌گیرد و فرد سوگوار سعی می‌کند متوفی را در تن خود زنده‌کند و به‌شکلی نمادین کالبد خود را به او قرض بدهد. آن‌وقت شما می‌بینید که فرد سوگوار شبیه به عزیز ازدست رفته‌اش سرفه می‌کند و حتی به‌رغم این‌که در معاینات و آزمایشات اثری از ضایعه ریوی در او وجود ندارد باور قطعی پیدا می‌کند که من هم مانند عزیز از دست‌رفته‌ام دچار سرطان ریه هستم ولی پزشکان نمی‌توانند تشخیص دهند! پس مومیایی‌سازی می‌تواند حتی کیفیت خودبیمارانگارانه (هیپوکندریازیس) یا حتی هذیانی (دیلوژنال) به‌خود بگیرد.
گاهی یک جامعه هم دچار مومیایی‌سازی می‌شود و افرادی که برایش عزیز و محترم هستند را مومیایی می‌کند. گرچه کمتر پیش می‌آید که مردمی همچون مصریان باستان که فراعنه را مومیایی می‌کردند یا همچون روس‌ها که لنین را مومیایی کردند رفتار کنند. ولی مومیایی‌سازی‌های نمادین شایع و رایج هستند.
شایع‌ترین شکل مومیایی‌سازی این است که فردی را که عزیز و محترم بوده «نقدناپذیر» کنیم و چنان از او یاد کنیم که گویا در زندگی او همه فضیلت‌ها به‌غایت بوده‌اند و همه کاستی‌ها در ناچیزترین حد! آن‌گاه ممکن است این جامعه هم مانند آن فرد سوگوار حتی کالبد خود را به این عزیز از دسته‌رفته قرض دهد «تا بیماری‌های او» بازتولید شوند، همان فرایند روان‌نژندانه (هیپوکندریازیس) یا حتی روان‌پریشانه (دیلوژن) !
چندی پیش در یک یادداشت هفته با عنوان «آنچه که حدی ندارد» راجع به اعتقادات مریدان یک مرشد هندی نوشته‌بودم که اجابت مزاج (دفع مدفوع) پیشوای خود را کاری راز آلود و کرامتی عظیم می‌دانند.
مرگ عزیزان دردناک است چه برای یک فرد چه برای یک جامعه ، اما انکارِ مرگ «یک پایان تلخ را به یک تلخی بی‌پایان تبدیل می‌کند.»
دکتر محمدرضا سرگلزایی – روانپزشک
مطالب مرتبط
- آنچه که حدی ندارد
- درباب فرایند سوگواری
- افسردگی: یک کلمه، چند معنا
- “یونگ و فاشیسم”
- بُت‌های خودفروش و بُت‌پرستان خیانت‌کار
Photo From: storiesofworld.com
لینک کوتاه مطلب: https://drsargolzaei.com/?p=310
1 دیدگاه
پینگ کردن: آنچه که حدی ندارد - دکتر محمدرضا سرگلزایی - روانپزشک